ભારતને ઘેરી લેવા અને હિંદ મહાસાગરમાં પોતાનું વર્ચસ્વ વધારવા માટે, ચીને પાકિસ્તાનના ગ્વાદર, શ્રીલંકાના હંબનટોટાથી લઈને આફ્રિકન દેશો સુધીના ઘણા બંદર પ્રોજેક્ટ્સમાં જંગી મૂડીરોકાણ કર્યું છે. તેના જવાબમાં, ભારત સરકારે હિંદ મહાસાગરમાં પોતાની હાજરી વધારવા માટે 2015માં સિક્યુરિટી એન્ડ ગ્રોથ ફોર ઓલ ઇન ધ રિજન (SAGAR પ્રોજેક્ટ) શરૂ કર્યો. પ્રોજેક્ટ અંતર્ગત, ભારતે મુંબઈથી 3,729 કિમી દૂર મોરેશિયસના ઉત્તર અગાલેગા ટાપુ પર લશ્કરી થાણા માટે જરૂરી માળખાગત સુવિધાઓનું નિર્માણ કર્યું છે, જેમાં રનવે, જેટી, વિમાન માટે હેંગર વગેરેનો સમાવેશ થાય છે. અહીંથી, ભારત અને મોરેશિયસ પશ્ચિમ હિંદ મહાસાગરમાં ચીનનાં લશ્કરી જહાજો અને સબમરીન પર સંયુક્ત રીતે નજર રાખી શકે છે.
કુલ વસ્તીમાં 52 ટકા હિન્દુ
મોરેશિયસમાં ભારતીય મૂળના લોકો બહુમતી ધરાવે છે. લગભગ 190 વર્ષ પહેલાં ‘એટલાસ’ નામનું એક જહાજ 2 નવેમ્બર 1834ના રોજ ભારતીય મજૂરોને લઈને મોરેશિયસ પહોંચ્યું હતું. તેમની યાદમાં, 2 નવેમ્બરને ત્યાં ઇમિગ્રન્ટ ડે તરીકે ઊજવવામાં આવે છે. ‘એટલાસ’થી મોરેશિયસ પહોંચેલા કામદારોમાંથી 80 ટકા કામદારો બિહારના હતા. આને કરારબદ્ધ મજૂરો કહેવામાં આવતા હતા, એટલે કે કરારના આધારે લાવવામાં આવેલા મજૂરો. તેમને લાવવાનો હેતુ મોરેશિયસને કૃષિપ્રધાન દેશ તરીકે વિકસાવવાનો છે. 1834થી 1924 દરમિયાન અંગ્રેજો ભારતમાંથી ઘણા મજૂરોને મોરેશિયસ લઈ ગયા. મોરેશિયસ ગયેલા લોકોમાં ફક્ત મજૂરો જ નહોતા. બ્રિટિશ કબજા પછી મોરેશિયસમાં ભારતીય હિન્દુ અને મુસ્લિમ વેપારીઓનો એક નાનો પણ સમૃદ્ધ સમુદાય પણ હતો. અહીં આવનારા મોટાભાગના વેપારીઓ ગુજરાતી હતા. 19મી સદીમાં અનેક વિકાસ થયા જેના કારણે મજૂરોના વંશજો જમીન ખરીદી શક્યા. તેમની આર્થિક સ્થિતિમાં સુધારો થયો છે.
મોરેશિયસની કુલ વસ્તીના લગભગ 52 ટકા લોકો હિન્દુ છે. આ દેશ આફ્રિકામાં સૌથી વધુ માથાદીઠ આવક ધરાવતો દેશ છે. 1715માં ફ્રાન્સે મોરેશિયસ પર કબજો કર્યો હતો. ત્યારબાદ તેની અર્થવ્યવસ્થા ખાંડના ઉત્પાદન પર આધારિત વિકસિત થઈ. 1803થી 1815 વચ્ચે થયેલાં યુદ્ધોમાં અંગ્રેજો ટાપુ કબજે કરવામાં સફળ થયા. ભારતીય મૂળના સર શિવસાગર રામગુલામના નેતૃત્વમાં મોરેશિયસને 1968માં સ્વતંત્રતા મળી. તે 1992માં કોમનવેલ્થ હેઠળ પ્રજાસત્તાક બન્યું.
